TATRA - TRZECIA NAJSTARSZA FABRYKA SAMOCHODÓW W EUROPIE

Wszyscy znamy legendę o Czechu, Lechu i Rusie. Niedawno będąc w Cieszynie usłyszałem nieco inną. Głosi ona, że Pan Bóg siedząc na Wzgórzu Zamkowym lepił z gliny ludzi. Dobre "sztuki" zostawiał, a te co mu się w jakiejś części nie udały wyrzucał za Odrę. I tak powstali... Czesi. Żarty na bok, bo nasi południowi sąsiedzi mogą się pochwalić dobrym piwem i jedną z najstarszych fabryk samochodów w Europie. Fabryką tą jest Tatra z Koprivnicy. Już w 1897 roku bramy zakładu opuścił pierwszy samochód o wyglądzie bryczki bez koni: Tatra Präsident. Rok później pierwsza ciężarówka. Od tego czasu Tatra była producentem uznanych ciężarówek oraz nietuzinkowych limuzyn dla elit. Choć dziś profil firmy obejmuje już tylko pojazdy ciężarowe, to Tatra jest dumna ze swojej historii wydając przy tym raz na jakiś czas ciekawe publikacje. W dzisiejszym wpisie przedstawię zarówno oryginalne przedwojenne prospekty jak i publikacje historyczne dostępne w przyfabrycznym muzeum.

Stare oryginalne prospekty Tatry są wciąż w cenie i ich wartość będzie tylko rosła. W kolekcji autoArchiwum 2 najstarsze foldery tego producenta przedstawiają mode Tatra 57. Pierwszy z nich wydany został, jeszcze w czasach, gdy Czechy i Morawy były częścią Rzeszy Niemieckiej. Wtedy też, bardzo dużą popularnością w Europie cieszyły się firmy karosujące, stąd producenci samochodów w swojej ofercie mieli także same podwozia z silnikiem i układem kierowniczym. Nie inaczej było też z ofertą Tatry 57

Prawdopodobnie potencjalny klient rozważał pomiędzy zakupem Tatry 57 a KdF Wagen (późniejszym VW Kafer). Świadczą o tym zapiski:

Tatrę 57B produkowano do roku 1942. Jednak w pierwszych latach powojennej Czechosłowacji wznowiono produkcję tego samochodu. W okresie 1946-1948 "doprodukowano" jeszcze 3500 sztuk modelu 57B. Z tegoż okresu pochodzi także jednokartkowy folder:

W 1947 roku w dawnej willi założyciela fabryki - Ignacego Szustali - utworzone zostało Muzeum Techniki Tatra. Od początku istnienia placówki gromadzono w niej dokumentację techniczną i wszystkie pojazdy, nie wyłączając prototypów czy samochodów sportowych. Muzeum też wydało szereg publikacji o historii firmy. Miały one formę książek, albumów, folderów czy - uwaga - reprintów prospektów wyglądających identycznie jak te oryginalne sprzed wielu lat (na portalach aukcyjnych można często je spotkać opisane jako oryginały).

W kolekcji autoArchiwum są 2 takie reprinty zakupione w firmowym sklepie Muzeum Techniki (obecna nazwa muzeum Tatry). Stanowią one cenne źródło wiedzy na temat pojazdów, jednak ich wartość kolekcjonerska nie jest duża. 

Pierwszy reprint to 16-stronicowy prospekt przedstawiający jeden z modeli ciężarowych:

Drugi folder to 20-stronicowy reprint prospektu osobowej Tatry 87

Muzeum wydało też foldery co prawda poświęcone konkretnemu pojazdowi, lecz w żadnym wypadku nie udające prawdziwych prospektów. Są to foldery pierwszego pojazdu Tatra Präsident oraz pierwszej ciężarówki. Oprócz opisu i podstawowych danych technicznych w folderze ciężarówki zamieszczono także kilka zdjęć z czasu renowacji tego pojazdu.

Tatra Präsident - pierwszy pojazd firmy zbudowany w 1897 roku

Pierwszy pojazd ciężarowy zbudowany w 1898 roku

W roku 1967 z okazji 70-lecia istnienia firmy wydano bogato ilustrowaną książkę prezentującą historię Tatry. Dwujęzyczna książka (czeski i rosyjski) oprawiona była w twardą okładkę z obwolutą. Wewnątrz wiele zdjęć czarno-białych i kolorowych przedstawiało wszystkie pojazdy historyczne oraz ówcześnie produkowane 603 i 138, co dziś dla nas też już jest historią. 

Ostatnią dziś prezentowaną grupą są foldery o tematyce typowo nawiązującej do muzeum i jego eksponatów. Już niedługo pojawi się na blogu fotorelacja z muzeum. Wizytę w muzeum polecam każdemu miłośnikowi zarówno starej motoryzacji, jak i sportów motorowych